Święto Konstytucji 3 maja

Zdjęcie przedstawiające obraz Jana Matejki zatytuowany Konstytucja 3 maja 1791
Święto Konstytucji 3 maja jest świętem państwowym, ustanowionym w 1919 roku, a następnie przywróconym w 1990 roku.

3 maja jest dniem wolnym od pracy. Aby uczcić kolejną rocznicę uchwalenia Konstytucji, opublikujemy materiału edukacyjne oraz planowane jest zorganizowanie konkursu z nagrodami dotyczącego wiedzy na temat obchodów majowych.

3 maja 1791 uchwalono drugą po korsykańskiej konstytucję w nowożytnej Europie, a na świecie trzecią po amerykańskiej[3]. Wyprzedziła m.in. konstytucję francuską. Konstytucja ta została uchwalona przez Sejm Czteroletni, który został zwołany w październiku 1788.Uchwalenie Konstytucji 3 maja zostało uznane za święto już 5 maja 1791.

Począwszy od 2007 roku 3 maja jest również świętem narodowym Litwy. W czasie obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja 1792 wokół Warszawy skoncentrowano wiele jednostek wojskowych, których zabrakło w krytycznym momencie rosyjskiego ataku w 1792 r.

W okresie zaborów Polski celebrowanie rocznic Konstytucji 3 maja było zakazane przez wszystkich zaborców. Polacy, którzy odważyli się obchodzić publicznie to święto byli karani. Na przykład, za złożenie bukietu fiołków w rocznicę Konstytucji 3 maja, w 1892 r. tajna policja rosyjska aresztowała w Warszawie nauczyciela Stanisława Mieczyńskiego, po czym wysłano go za ten czyn na trzyletnią zsyłkę do Odessy.

Obchody rocznicy Konstytucji 3 maja były organizowane także w skupiskach Polonii, m.in. w Chicago.

Uroczyste obchody rocznicy Konstytucji 3 maja organizowano w latach 1916-1918 w wielu miastach (najliczniejsze w Warszawie w 1916 roku) po wycofaniu się wojsk i władz rosyjskich z obszaru tzw. kongresowego Królestwa Polskiego.

Po odzyskaniu niepodległości w 1918, rocznica Konstytucji 3 maja została uznana za święto narodowe uchwałą Sejmu Ustawodawczego z 29 kwietnia 1919. Po II wojnie światowej obchodzono je do 1946, kiedy w wielu miastach doszło do krwawych demonstracji studenckich. Od tego czasu władze zabroniły publicznego świętowania, a próby manifestowania były często tłumione przez milicję. Święto to zostało oficjalne zniesione ustawą z 18 stycznia 1951 o dniach wolnych od pracy. Dopiero w roku 1981 ponownie świętowano to historyczne wydarzenie – świadczą o tym gazety codzienne z tego czasu m.in. Trybuna Ludu, Głos Robotniczy, Życie Warszawy.

Święto Narodowe Trzeciego Maja przywrócono ustawą z 6 kwietnia 1990 (weszła w życie 28 kwietnia). Tego roku obchody święta 3 maja w Warszawie na Placu Zamkowym odbyły się w obecności prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego.